انوع چوب و کاربرد آن

درخت آبنوس

نام انگلیسی: Ebony

نام علمی: Diospyros

نوع چوب: سخت چوب

محل رویش: نواحی جنوبی هند و سریلانکا، غرب آفریقا، اندونزی

چوبی بسیار خاص و استثنایی و یکی از گران‌قیمت‌ترین و کمیاب‌ترین چوب‌هاست. چوب درخت آبنوس به رنگ مشکی یا قهوه‌ای تیره بوده و دارای چگالی بالایی می‌باشد، تا حدی که این چوب قابلیت شناور ماندن بر سطح آب را ندارد. این درخت جزو سخت‌چوبان است. درخت آبنوس دارای گونه‌های متفاوتی بوده و در آفریقا، ماداگاسکار، هند، ژاپن، جزایر فیلیپین، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی می‌روید، سیاه‌ترین آبنوس، یعنی مرغوب‌ترین گونه‌ی آن بومی مناطق سیلان و جزایر هند شرقی می‌باشد. انواع آبنوس گاه تا ارتفاع پانزده متر نیز رشد می‌کند. پوست این درخت خاکستری تیره، مغز آن معمولاً سیاه‌رنگ و قسمت خارجی چوب، سفید، خاکستری یا میخکی روشن است.

چوب آبنوس به راحتی قابل شناسایی است، زیرا یکی از معدود چوب‌هاییست که به رنگ مشکی خالص می‌باشد. یکی از ویژگی‌های اصلی چوب آبنوس، بافت بسیار ریز و متراکم آن است، سطح پرداخت شده‌ی آن بسیار هموار و مسطح بوده و بنابراین برای تراشکاری و موارد کاربرد تخصصی‌تر ایده‌آل می‌باشد.

یکی از نکات مهم در مورد درخت آبنوس آن است که سرعت رشد بسیار پایینی داشته و انواع آن جزو گونه‌های در خطر انقراض و محافظت شده در سراسر جهان به شمار می‌روند. کشور کامرون تنها کشوریست که به طور قانونی و به میزان محدود امکان تولید چوب آبنوس در آن وجود دارد. به همین دلیل یافتن چوب آبنوس بسیار دشوار است.

در گذشته از چوب آبنوس برای ساخت کلیدهای مشکی پیانو و همچنین صفحه‌ی انگشت‌گذاری ویولن و گیتار استفاده می‌شده است. به همین دلیل یکی از منابع یافتن چوب آبنوس، پیانوهای قدیمی و از کار افتاده است. در اکثر پیانوهای آنتیک، کلیدهای مشکی از آبتوس ساخته شده‌اند، هرچند ممکن است در مواردی از سایر چوب‌ها نیز استفاده شده باشد.

چوب آبنوس در تراشکاری و ساخت پیکره‌های چوبی بسیار ارزشمند می‌باشد، چرا که به دلیل داشتن بافت ریز و فشرده، محصول نهایی سطحی زیبا و یکدست خواهد داشت. استادکاران بر این باور هستند که هنگام کار با چوب آبنوس، همواره باید از ابزار دستی استفاده نمود، چرا که فشردگی و استحکام این چوب در ماشین‌کاری مشکل‌ساز است. ابزارهای دستی با تیغه‌های کاربیدی بهترین گزینه برای کار با این چوب هستند.

در کار با چوب آبنوس هیچگاه نباید از رنگ استفاده شود و همچنین چسب‌کاری این چوب گاها دشوار است. بهترین روش برای پرداخت محصولات آبنوس، سمباده کاری ریز و دقیق و سپس واکس زدن چوب است. باید دقت شود که به هیچ وجه از انواع سیلر و وارنیش بر روی چوب آبنوس استفاده نشود.

بسیاری از کابینت سازان که در پی دست یافتن به ظاهری مشابه با چوب آبنوس هستند، از چوب درختانی مانند گیلاس و گردو استفاده کرده و با کمک رنگ‌های مشکی، به ظاهر مورد نظر دست میابند. بدین ترتیب محصول نهایی از نظر اقتصادی به صرفه‌تر بوده و همچنین در حفظ و نگهداری گونه‌های آبنوس تلاش می‌شود.

تخته فشاری

نام انگلیسی: Hardboard, HDF: High Density Fiber Board

نوع چوب: چوب صنعتی

تخته فشاری نوعی فرآورده‌ی چوب صنعتی است که از الیاف چوبی بسیار فشرده تولید می‌شود. در تولید تخته فشاری می‌تواند از دو نوع روش پرس خیس یا پرس خشک استفاده نمود. با توجه به روش تولید، محصول نهایی به صورت “یکرو” یا “دو رو” خواهد بود.

بافت تخته فشاری دارای طرح خاصی نمی‌باشد، بنابراین به همراه آن از روکش‌های طرح‌دار چوبی استفاده می‌شود. همچنین می‌توان بر روی سطح تخته فشاری از انوع رنگ‌ها استفاده نمود، اما به منظور جلوگیری از کنده شدن رنگ، باید زیرسازی مناسب بر روی سطح آن انجام گیرد.

انواع تخته‌ سیاه (تخته گچ) ممکن است با استفاده از تخته فشاری به همراه یک لایه رنگ ساخته شوند. پس اگر قصد ساخت تخته سیاه دارید، به آسانی می‌توانید از این چوب استفاده کنید.

تخته فشاری با اسامی مختلف و در انواع گوناگونی تولید می‌شود. ماسونیت یکی از انواع آن است که عموما در ساخت دکور و صحنه‌ی تئاتر از آن استفاده می‌شود. همچنین بعضا در ساخت و ساز و یا جابجایی لوازم منازل از آن استفاده می‌شود، بدین صورت که به منظور جلوگیری از آسیب دیدن سطوح پارکت یا سرامیک، یک ورقه از آن را بر روی زمین قرار داده و لوازم بزرگ را روی آن حرکت می‌دهند.

تخته فشاری حرارت دیده، یکی دیگر از انواع آن است. در تولید این تخته‌ها، ابتدا آن را آغشته به روغن برزک کرده و سپس حرارت می‌دهند. هدف از این فرآیند، افزایش طول عمر، استحکام و مقاومت در برابر رطوبت می‌باشد.

نوعی از تخته فشاری حرارت دیده تولید می‌شود که تمام سطح آن دارای سوراخ‌هایی منظم است. قطر این سوراخ‌ها معمولا در حدود یک هشتم اینچ بوده و نیز فاصله‌ی بین هر سوراخ یک چهارم اینچ می‌باشد. ازین تخته معمولا برای قفسه‌های فروشگاهی و یا تقسیم بندی فضاهای مختلف استفاده می‌شود.

هرچند تخته فشاری به طور مستقیم در ساخت مبلمان و لوازم چوبی منزل استفاده نمی‌شود، اما به منظور کاهش بهای تمام شده‌ی لوازم منزل، در برخی قسمت‌ها به منظور افزایش استحکام محصول نهایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مانند بخش‌های پشتی پایه تلویزیون و دیواره‌ی پشتی کمد لباس، زیرا این قسمت‌ها رو به دیوار بوده و قابل مشاهده نیستند.

انواع تخته فشاری معمولا در همه‌ی چوب فروشی‌ها و یا به صورت آنلاین قابل خرید هستند. از آنجایی که این تخته‌ها به صورت صنعتی و با طرح‌های از پیش تعیین شده تولید انبوه می‌شوند، زمان خرید نیازی نیست که به دنبال ایرادات در آن باشید. در صورتی که به هنگام خرید چوب‌های طبیعی همیشه باید به دنبال بهترین و کم ایرادترین تکه‌ها باشید.

کامپوزیت فیبر و سیمان

نام انگلیسی:FCB: Fiber Cement Board

نوع چوب چوب صنعتی

نام متعارف این محصول، هاردی بورد است. دقت کنید که با هارد بورد (تخته فشاری) اشتباه نگیرید. هرچند نام آنها در ظاهر شبیه به هم به نظر می‌رسد، اما ساختار آنها کاملا متفاوت است.

این محصول نوعی کامپوزیت و مخصوص ساخت و ساز است (موارد کاربرد این کامپوزیت عبارت است از ساخت دیوار، نمای بیرونی ساختمان‌ها و تولید انواع کف‌پوش‌ها). وزن این محصول نسبتا زیاد بوده و ممکن است به هنگام نصب نیاز به حضور دو نفر باشد.

در تولید کامپوزیت فیبر و سیمان از فیبرهای سلولزی و نوعی سیمان (یا چسب) استفاده می‌شود. هرچند جزو تخته‌های صنعتی محسوب می‌شود، اما معمولا به عنوان “چوب” از آن یاد نشده و جایگزینی برای چوب به حساب نمی‌آید. ویژگی‌های اصلی این کامپوزیت عبارتند از:

• مقاومت در برابر موریانه‌ها و به طور کلی حمله‌ی حشرات،
• عدم ایجاد پوسیدگی،
• ضدضربه،
• ضد حریق.

کاج سیاه

نام انگلیسی: Larch/ Tamarack

نام علمی: Larix

نوع چوب: نرم چوب

محل رویش: نواحی سردسیر نمیکره شمالی

درختی است از مخروطیان، عضو خانواده‌ی کاج‌ها و به طور کلی شامل دوگونه‌ی کاج سیاه آمریکای شمالی و کاج سیاه اوراسیایی می‌باشد. این درخت معمولا جزو نرم‌چوب‌ها طبقه‌بندی می‌شود.

نکته جالب توجه آن است که کاج سیاه برگ‌های سوزنی داشته و میوه‌ی مخروطی تولید می‌کند اما در عین حال برگ‌های آن در فصول سرد سال ریزش می‌کند. بنابراین مشخصه‌های هر دو گروه نرم‌چوب‌ها و سخت‌چوب‌ها را داراست.

در میان نرم‌چوب‌ها، چوب کاج سیاه یکی از مستحکم‌ترین و مقاوم‌ترین چوب‌ها محسوب می‌شود و از آنجایی که جزو خانواده‌ی کاج‌هاست، دارای ویژگی‌های مشترکی با سایر خویشاوندان خود، از جمله سرخدار و سدار می‌باشد.

کاج سیاه معمولا دارای چوبی قهوه‌ای رنگ و کمی متمایل به قرمز بوده و در برابر پوسیدگی و آفات، مقاومت خوبی را از خود نشان می‌دهد. بنابراین گزینه‌ی مناسبی برای استفاده در فضای آزاد به شمار می‌رود. بافت فشرده و سختی این چوب سبب می‌شود که در صورت عدم استفاده از ابزار مناسب، مستعد متلاشی شدن باشد.

از آنجایی که کاج سیاه عضوی از خانواده‌ی کاج‌ها به شمار می‌رود، بنابراین ممکن است چوب آن حساسیت زا باشد. رزین‌ها و روغن‌های طبیعی موجود در این چوب (که سبب مقاومت در برابر پوسیدگی و حشرات می‌شوند) ممکن است برای برخی افراد مشکل‌زا باشد. به همین دلیل بهتر است که در ساخت وسایلی که دائما با پوست در ارتباط هستند، از این چوب استفاده نشود. اگر قصد کار با این چوب را دارید، بهتر است از دستکش و ماسک استفاده کنید تا در صورت وجود آلرژی، از تماس آن با پوست و یا ورود خاک اره به ریه‌ها جلوگیری شود.

لوان

نام انگلیسی: Luan

نوع چوب: چوب صنعتی

لوان نام نوعی از تخته‌های چندلایه است که از چوب‌های جنگلی استوایی ساخته می‌شود. این چوب عموما از درخت شوریه بدست می‌آید. درخت شوریه گونه‌ای از گیاهان گل دهنده است که بومی نواحی جنوب شرقی آسیا از جمله فیلیپین می‌باشد. این گیاه از سخت‌چوب‌ها به حساب می‌آید اما معمولا به عنوان چوب صنعتی در قالب تخته‌های چند لایه مورد استفاده قرار می‌گیرد. تخته‌های لوان معمولا در ضخامت کم (بین یک هشتم تا یک چهارم اینچ) و در ابعاد چهار در هشت اینچ تولید می‌شود.

این چوب از انعطاف پذیری بالایی برخوردار بوده و به راحتی قابل خم کردن است. این ویژگی سبب شده که برای ماکت‌سازی و ساخت مدل‌های مینیاتوری انتخاب مناسبی به شمار آید. به طور کلی به دلیل وزن سبک و قیمت ارزان، این چوب برای انواع کاردستی و سایر سرگرمی‌ها بسیار ایده‌آل می‌باشد.

این نکته قابل ذکر است که به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و تولید در ضخامت کم، در پروژه‌هایی که تحمل فشار و وزن بالا مورد نیاز است، نباید از این چوب استفاده نمود.

بعضا از چوب لوان به عنوان “ماهون فیلیپینی” یاد می‌شود، اما در واقعیت این دو چوب هچگونه ارتباط و تشابهی با یکدیگر ندارند.

چوب ماهون

نام انگلیسی: Mahogany

نام علمی: Swietenia

نوع چوب: سخت چوب

محل رویش: آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی

ماهوگانی یا ماهون، سخت‌چوبی است گران قیمت، خارق‌العاده و بسیار زیبا که بعضا در ساخت مبلمان و وسایل چوبی لوکس از آن استفاده می‌شود. چوب ماهون در ابتدا به رنگ صورتی، و با گذر زمان به قهوه‌ای تیره متمایل به قرمز تغییر رنگ میدهد.

کار با این چوب آسان، و پوشش‌های مختلف را به زیبایی می‌پذیرد. اصولا یک پوشش شفاف روغنی بر روی این چوب کافیست تا زیبایی طبیعی بافت آن قابل مشاهده باشد. در مقایسه با سایر سخت‌چوب‌ها، ماهوگانی دارای چوبی نرم‌تر است، بنابراین به ابزار شما آسیب کمتری وارد می کند.

یکی از کاربردهای اصلی آن در ساخت سازهای موسیقی است. بسیاری از کمپانی‌های تولید کننده‌ی گیتار و پیانو، از این چوب در ساخت محصولات خود استفاده می‌کنند، چرا که صدای حاصل از این سازها بسیار شفاف و گرم خواهد بود.

چوب ماهون معمولا در آمریکای مرکزی و جنوبی تولید و به سراسر جهان صادر می‌شود. به همین دلیل یافتن این چوب دشوار بوده و قیمت آن نسبتا زیاد می‌باشد. کشورهای پرو و برزیل از عمده‌ترین صادر کنندگان، و کشورهای ایالات متحده آمریکا و انگلیس از عمده‌ترین وارد‌کنندگان این چوب هستند.

اگر قصد استفاده از چوب ماهون را دارید، در زمان خرید اطمینان حاصل کنید که این چوب از درختان تجدیدپذیر تولید شده است. متاسفانه تقاضای بالا برای این چوب و تولید آن از منابع تجدیدناپذیر، سبب آسیب به جنگل‌ها و جنگل‌زدایی شده است.

انواع دیگری نیز از چوب ماهوگانی در دسترس می‌باشد. یکی از آنها ماهون استرالیایی است که برخی ویژگی‌های مشابهی با ماهون استوایی دارد. هرچند تفاوت‌های مهمی نیز بین این دو وجود دارد، زیرا ماهون استرالیایی از خانواده‌ی اکالیپتوس‌ها می‌باشد. همچنین به چوب شوریه، ماهون فیلیپینی گفته می‌شود، اما همان‌طور که گفته شد تفاوت‌های زیادی با ماهون استوایی داشته و بسیار ارزان قیمت می‌باشد.