انواع چوبها و کاربرد آنها قسمت یک
خانه ناب 
اگر قصد دارید که یک پروژه نجاری را شروع کنید، و یا میخواهید برای خرید مبلمان منزل خود تصمیمگیری کنید، شناخت انواع چوبها میتواند شما را در انتخاب گزینهی مناسب یاری کند. همانطور که میدانیم، درختان در گونههای بسیار متفاوتی یافت میشوند، بنابراین برای انتخاب چوب با طیف گستردهای از آنها روبرو هستیم.
طبقه بندی انواع چوب ها
پیش از آنکه به انواع چوب و کاربرد آنها بپردازیم، باید به این نکته اشاره شود که انواع چوبها در سه دستهی کلی طبقهبندی میشوند و هر کدام از آنها کاربرد و ویژگیهای خاص خود را دارند. به طور کلی چوبها به صورت زیر طبقهبندی میشوند:
نرمچوبها
نرمچوب به آن دسته از چوب و الوارهایی گفته میشود که از درختان مخروطی به دست میآیند، نام علمی آنها جیمنوسپرم (Gymnosperms) بوده و درختانی هستند که برگهای سوزنی و میوهی مخروطی شکل دارند. درختان کاج، سرو، سدر، صنوبر، سکویا و سرخدار از نمونههای پرکاربرد نرمچوبها هستند که در نجاری، ساخت و ساز و مبلمان از آنها استفاده میشود.
برخلاف باور عموم، نامگذاری این چوبها لزوما ارتباطی با سختی و یا نرمی بافت چوب ندارد، نمونههایی از سختچوبها وجود دارند که بافت آنها از نرمچوبها بسیار سبکتر و نرمتر است، مانند چوب درخت بالسا که سبکترین و نرمترین چوب تجاری است اما در دستهی سختچوبها جای دارد.
بیشتر نرمچوبها استحکام بالایی داشته و با اهداف گوناگون مورد استفاده قرار میگیرند. الوار درختهایی مانند صنوبر و کاج در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد. بسیاری از نرمچوبها خصوصا چوب خانوادهی سروها، از مقاومت بالایی در برابر پوسیدگی و حشرات برخوردار هستند. این ویژگی سبب میشود که چوبهایی مانند سدر و سرخدار برای استفاده در فضای بیرون ایدهآل باشد.
سختچوبها
سختچوبها از درختانی تولید میشوند که سوزنیبرگ نباشند. به این درختان، برگریز (درختانی که برگ آنها در پاییز ریزش میکند) گفته میشود. نام علمی آنها انجیوسپرم (Angiosperms) بوده و برخی از آنها عبارتند از درخت بلوط، افرا، گیلاس، ماهون و گردو. گونههای سختچوب لزوما از نرمچوبها مستحکمتر نیستند، اما اکثر سختچوبها دارای بافتهای چوبی خاص و بسیار زیبا میباشند.
لازم به ذکر است که درختانی مانند نخل و بامبو در دستهی سختچوبها طبقهبندی میشوند، اما از گونههای درختان برگریز نیستند. این درختان از نظر علمی جزو گیاهان تکلپهای هستند، اما از آنجایی که ویژگیهای مشترک زیادی با سختچوبها دارند، در این دسته طبقهبندی میشوند. همچنین بامبو و نخل ممکن است گاهی اوقات در دستهی چوبهای صنعتی طبقهبندی شوند.
چوبهای صنعتی
دستهی سوم چوبهایی که ممکن است با آنها روبرو شوید، چوبهای صنعتی هستند. همانطور که از نام آنها مشخص است، این چوبها به صورت طبیعی یافت نمیشوند بلکه در کارخانهها تولید میشوند.
در تولید تخته چوبهای صنعتی، چوبهای طبیعی را به گونهای تغییر میدهند که ویژگیهای مورد نیاز در آنها ایجاد شود. نام دیگر آنها چوب کامپوزیت بوده و معمولا با استفاده از دور ریز کارخانههای چوببری ساخته میشوند.
چوبهای صنعتی معمولا طی فرآیندهای شیمیایی و حرارتی تولید میشوند. محصول نهایی قابل استفاده در اندازههایی است که مشابه آن با استفاده از چوب طبیعی ممکن نیست.
انواع متداول چوبهای صنعتی عبارتند از تخته چند لایه، تخته OSB، MDF و تخته کامپوزیت. روکشهای چوبی نیز معمولا در دستهی چوبهای صنعتی قرار میگیرند، چرا که در تولید آنها، از فرآیندهای گوناگون برش و چسباندن برای دستیابی به یک بافت چوبی خاص استفاده میشود.
گونههای مختلف چوب برای نجاری، مبلمان و ساخت و ساز
پس از شناخت طبقهبندی چوبها، در ادامه میتوانیم به بررسی و معرفی گونههای متداول چوب بپردازیم. همانطور که گفتیم چوبها به سه دستهی کلی تقسیم میشوند و در هر دسته، صدها و بلکه هزاران گونهی مختلف از درختها جای میگیرد. در این بخش به بررسی انواع متداول چوب که برای نجاری و ساخت و ساز در دسترس هستند، میپردازیم و همچنین ویژگیها و کاربرد اصلی هر کدام را بیان میکنیم.
در ادامه انواع چوبها به ترتیب حروف الفبای نام انگلیسی آنها آورده شدهاند، بدین ترتیب اگر به دنبال گونهی خاصی از چوب هستید، میتوانید به آسانی آن را پیدا کنید.
درخت توسکا
نام انگلیسی: Alder
نام علمی: Alnus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و مرکزی
توسکا از انواع سختچوبها میباشد و اخیرا به دلیل زیبایی طبیعی، کارایی و تنوع عملکرد مورد توجه قرار گرفته است. محل رشد توسکا معمولاً در مناطق پرآب، مانند حاشیه رودخانهها و سواحل، و همچنین حاشیه جنگلهاست و داخل جنگل به ندرت رشد میکند. این درختان در تمامی کرهی زمین موجود هستند و دامنه انتشار آنها از ژاپن به سمت آسیای شرقی و شمال هیمالیا و سپس درون اروپا و شمال آفریقا ادامه دارد. در قارهی آمریکا نیز از شمال قاره و بخش شرقی کانادا، آنتاریو به سمت غرب و سپس جنوب و منطقه غربی آمریکای جنوبی و رشتهکوه آند و نیز در شیلی پراکندهاند.
این گونه فقط در بخش شمالی ایران وجود دارد و در جنگلهای مازندران، گرگان و گیلان، مناطق جنگلی طالقان، لاهیجان، آستارا و طالش که همه دارای خاکی مرطوب هستند، رشد میکند.
این چوب بلافاصله بعد از برش رنگی تقریبا سفید دارد، اما به سرعت و در مجاورت هوا و نور آفتاب به رنگ عسلی تغییر رنگ میدهد. فشردگی بافت آن متوسط بوده و طرح آن صاف میباشد که برای حکاکی، خراطی و ماشینکاری بسیار مناسب است. چوب توسکا همچنین سطحی هموار و صیقلی دارد و بنابراین پوششها و رنگهای مختلفی بر روی آن قابل استفاده میباشد.
اندازهی درخت توسکا خیلی بزرگ نیست، بنابراین تقطعات یک تکهی بزرگ و قطور ازین چوب کمیاب و گران است.
این چوب در صنایع مبلمان و کابینتسازی به وفور استفاده میشود، همچنین در ساخت قاب عکس و سایر لوازم دکوراتیو نیز طرفداران زیادی دارد.
یکی از کاربردهای تخصصی چوب توسکا، در تولید بندهی گیتار الکتریک میباشد. صدایی که با این چوب تولید میشود بسیار شفاف بوده و با چوب دیگری قابل دستیابی نیست. این چوب در ساخت گیتار الکتریک حتی از چوبهای گرانقیمتی مثل ماهون نیز مطلوبیت بیشتری دارد.
درخت زبان گنجشک
نام انگلیسی: Ash
نام علمی: Fraxinus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: نواحی شمالی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی
درخت زبان گنجشک از خانواده زیتون و بنفشه بوده و خود دارای ۴۵ تا ۶۵ گونهی متفاوت است و در اکثر نواحی اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رشد میکند. این درخت دستهی سختچوبها قرار میگیرد.
اخیرا چوب درخت زبانگنجشک کمیاب شده، چرا که نوعی آفت بسیاری از این درختان را در سنین پایین از بین برده است. هرچند اگر درختان زبان گنجشک به صورت بومی در منطقهی زندگی شما رشد میکنند، ممکن است دستیابی به این چوب برای شما آسانتر باشد.
ویژگیها و استحکام چوب زبانگنجشک بسیار شبیه به چوب درخت بلوط سفید بوده و قیمت آن نیز بسیار پایینتر است. این چوب رنگ و پوششپذیری بسیار مناسبی دارد و در انواع پروژههای نجاری قابل استفاده است.
سپیدار
نام انگلیسی: Aspen
نام علمی: Populus Genus
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: مناطق سردسیر
سپیدار جزو سختچوبها بوده و در نواحی سردسیر (با تابستانهای خنک) و ارتفاعات رشد میکند. چوب سپیدار، به رنگ روشن بوده و انواع پوشش و رنگ بر روی آن قابل استفاده است. به دلیل کمیاب بودن، معمولا موارد استفادهی مخصوص به خود را دارد.
یکی از کاربردهای اختصاصی این چوب، در ساخت سونا میباشد. انتقال دهندهی گرما نمیباشد و در مجاورت رطوبت، تغییر شکل ناچیزی خواهد داشت. همچنین از آن جایی که رسانای گرما نیست، در برخی موارد در تولید چوب کبریت استفاده میشود.
ویژگیهای این چوب سبب میشود که انتخاب مناسبی برای دیوارهی کشو ها باشد چرا که تغییر شکل نمیدهد و مشکلی در مکانیزم باز و بسته شدن کشو ایجاد نمیکند. چوب سپیدار بی طعم و بی عطر بوده بنابراین برای تولید چوب غذاخوری (چاپستیک) و به طور کلی لوازم آشپزخانه ایدهآل میباشد.
درخت بالسا
نام انگلیسی: Balsa
نام علمی: Ochroma pyramidale
نوع چوب: سخت چوب
محل رویش: عموما بومی مناطق جنوبی مکزیک تا جنوب برزیل
بالسا چوبی بسیار سبک و از دستهی سختچوبها است و معمولا در کاردستی و سرگرمی استفاده میشود. دیدگاه نجارهای حرفهای نسبت به چوب بالسا معمولا منفی میباشد، اما به هرحال این چوب کاربردهای زیادی دارد.
اکثر ما در دوران کودکی با چوب بالسا کاردستیهای زیادی ساختهایم. هرچند این چوب از نظر نجارها تنها برای بازی کودکان مناسب میباشد، اما یکی از اولین و مهمترین عوامل آشنایی افراد با چوب و علاقهمندی به آن محسوب میشود.
چوب بالسا از اهمیت تاریخی نیز برخوردار است، زیرا بعضا در جنگ جهانی اول و دوم، در بخشهایی از هواپیماها و کشتیها ازین چوب استفاده شده است.
سرعت رشد بالسا بسیار زیاد، اما عمر آن کوتاه میباشد و پیش از رسیدن به سن ۱۰ سالگی آن را قطع میکنند. درخت بالسا بومی نواحی مکزیک، آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی میباشد.
چوب بالسا از قابلیت شناوری بسیار خوبی برخوردار است و در ساخت کلک، قایقهای نجات و به طور کلی اجسام شناور از آن استفاده میشود.
تراکم چوب بالسا بسیار کم بوده و استحکام آن چندان زیاد نمیباشد. به همین دلیل بسیاری از افراد برای ساخت پروژههایی که نیاز به تحمل فشار و وزن بالا را دارد، چوب توس یا نمدار آمریکایی را ترجیح میدهند.
از طرفی دیگر، اگر قصد شما ساختن چیزی است که به راحتی قابلیت شکست و یا جدا شدن را داشته باشد (مانند سن تئاتر، صحنهی فیلمبرداری و غیره) چوب بالسا انتخاب بسیار مناسبی است.
سطح این چوب به خوبی قابلیت پذیرش انواع رنگ و پوشش را داراست و همچنین میتوان از
آن به عنوان یک روکش چوبی ارزان قیمت استفاده کرد.
زمان سرهم بندی پروژههایی که با چوب بالسا ساخته شده، بهتر است که از انواع چسب استفاده کنید، چرا که میخ و پیچ برای این چوب مناسب نمیباشند. جهت برش صفحات نازک بالسا میتوان به راحتی از تیغ کاتر یا چاغوی تیز استفاده کرد.
دیدگاهها ۰